Güneş Enerjisi Kullanmanın Artan Önemi Nedir?
Bu yazının içinde neler var?
Güneş, sınırsız enerjisi ile dünyamız için en mükemmel kaynaktır. Günümüzde petrol gibi fosil kökenli enerji kaynaklarının sınırlı olması ve çevreye verdiği zararın farkına varılması ile güneş enerjisi artık çok daha önemli bir konuma sahiptir. Elektrik üretimi, ısınma ve ısıtma sistemlerinde fosil kaynaklar yerine güneş enerjisinden yararlanılması çevresel zararları en aza indirmeye destek olur. Peki güneş enerjisinin sadece temiz olmasıyla değil ekonomik olmasıyla da tercih edilen bir kaynak olduğunu biliyor muydunuz?
Güneş enerjisinin avantajlarından kullanım alanlarına, Türkiye’nin potansiyel güneş enerjisi haritasından güneş panellerine kadar pek çok konuda bilgi sahibi olmak istiyorsanız tüm ayrıntılara içeriğimiz ile ulaşabilirsiniz.
Güneş Enerjisinin Faydaları Nelerdir?
Enerji kaynakları genel anlamda yenilenebilir ve yenilenemez kaynaklar olarak ikiye ayrılır. Yenilenebilir özelliğe sahip enerji kaynakları kontrolsüz tahribat oluşturulmadığı için sürdürülebilir kaynak olarak kullanılabilir. Güneş enerjisi de sürdürülebilir temiz enerjisi ile benzersiz bir kaynaklardan biridir. Kaynakları sınırlı olan ve karbon salınımını artıran fosil yakıtlardan ziyade gücünü çevreden alıp çevreye yayan bir enerjidir. Yenilenebilir bir kaynak olan güneş enerjisinin bu yönü fark edildiğinden beri pek çok alanda daha fazla oranlarda güneş enerjisinden yararlanılmaya başlanmıştır.
Peki, güneş enerjisinin faydaları nelerdir? İşte çevresel faydalarından ekonomik yararlarına kadar güneş enerjisi avantajları:
Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Bir Kaynak Olması
Sürdürülebilir ve yenilenebilir enerjiler doğal kaynaklardan beslenir. Rüzgâr, dalga, jeotermal, biyokütle gibi alternatifler; kapasitesi sınırlı olan fosil kökenli enerji kaynaklarının tersine kendini yenileme özelliğine sahiptir. Yenilenebilir ya da sürdürülebilir enerjinin tesislerin hayvanların ya da insanların kullanımına bağlı olarak kalıcı bir şekilde tüketilmesi mümkün değildir. Yenilenebilir kaynaklar tüketim hızından çok daha kısa bir süre içerisinde tekrar üretilir. Bu yönüyle yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji kaynakları olarak adlandırılır. Güneş, kendini devamlı olarak yenileyebilen ve çevresel koşullardan en az düzeyde etkilenen bu enerji türlerinden biridir. Böylelikle tükenmeyen, sonsuz bir enerji sunar.
Çevreci ve Temiz Bir Enerji Kaynağı Olması
Güneş enerjisi, en temiz ve zararsız enerji kaynaklarından biridir. Dünya genelinde enerji ihtiyacının artması ile fosil kaynaklar çok daha fazla kullanılır hale gelmiştir. Zaman içerisinde fosil kaynakların kullanımının küresel ısınmaya etkisinin anlaşılması ile güneş enerjisine olan yönelim yaygınlaşmış, güneş enerjisi teşvikleri ile çok daha öne çıkan ve fayda sağlayan bir kaynak haline gelmiştir. Güneş enerjisi fosil yakıtların tersine çevreye zarar veren emisyonlar oluşturmaz. Güneş enerjisi üretimi esnasında sera gazı gibi zararlı bileşenlerin çevreye salınımı söz konusu değildir. Bu sistemler radyasyon yaymaz, hiçbir şekilde gaz salınımı yapmaz ve çevreye zararlı atık üretimine neden olmaz. Bu sebeple diğer enerji kaynaklarına nazaran daha az oranda çevresel etkileri vardır. Güneş enerjisi doğal afetlere yol açmayan, çevreye ve canlılara zarar vermeyen temiz bir enerji olmasıyla son derece avantajlı ve doğa dostu bir kaynaktır. Sürdürülebilir bir geleceğe önemli ölçüde katkı sağlayan bir enerji türüdür.
Maliyet Tasarrufu Sağlaması
Tükenmeyen ve karbon salınımı yoluyla çevreye zarar vermeyen güneş enerjisinin önemi özellikle 1970’li yıllardan sonra anlaşılmaya başlanmış, bu konudaki çalışmalar hız kazanmıştır. Fosil kaynaklara nazaran güneş enerjisi ile elektrik ihtiyacının karşılanması çok daha ekonomik sonuçlar doğurmaktadır. Güneş enerjisi günümüzde işletmeler ve hanelerde daha fazla tercih edilir hale gelmiştir. Çünkü güneş enerjisi sistemleri güneşten gelen enerji ile elektrik üretimi yaparak uzun vadeli bir yatırım olarak değerlendirilir. Uzun vadede elektrik maliyetlerinden önemli ölçüde tasarruf elde edilmesine yardımcı olur. Maliyet tasarrufunun yanı sıra istihdam oluşturması, dışa bağımlılığı azaltmada etkili olması ve ekonomik kalkınmaya katkısı ile ülkelerin ekonomisine değer katan bir enerji kaynağıdır. Güneş enerjisinin bu özelliklerinin anlaşılmasıyla "Güneş Enerjisi Küresel Piyasa Görünümü 2023-2027" raporuna göre, 2022 yılında dünya genelinde 239 gigavatlık güneş enerjisi kurulumu gerçekleşirken, 2023 yılı sonunda kapasitenin 341 gigavat olması beklenmektedir.
Güneş Enerjisi Kullanım Alanları Nelerdir?
Güneş enerjisi kullanım alanları son derece geniştir. Güneş enerjisi santralleri ile sürdürülebilir enerji elde edilerek konutlara, işletmelere; tarım, sanayi ve askeri hizmetlere dek uzanan geniş bir alana temiz ve sürdürülebilir enerji sunulması mümkündür. Gelişen teknolojiyle beraber güneş enerjisi kullanım alanları genişlemeye devam etmektedir. Güneş enerjisi genel olarak;
• Konutların ve binaların elektrik ihtiyacının karşılanmasında
• Fabrikalara ve işletmelere enerji sağlanmasında,
• Suyun damıtılmasında,
• Trafik lambalarının ihtiyaç duyduğu enerjinin karşılanmasında,
• Bahçe, yol ve sokakların aydınlatılmasında
• Saat ve hesap makinelerinin çalıştırılmasında,
• Konut, sera ve binaların ısıtılmasında ve sıcak su elde edilmesinde,
• Kurutma ve soğutma işlemlerinde,
• Güneş kuleleri ve yapay uyduların çalıştırılmasında,
• Cep telefonu gibi bazı mobil cihazların şarj edilmesinde,
• Güneş arabalarında (prototip aşamasında)
• Uçaklarda (deneysel aşamada)
• Güneş ocağı ya da güneş fırını olarak adlandırılan ve yemek pişirmede güneş enerjisinden yararlanan sistemlerin çalıştırılmasında kullanılır.
İşletmeler
Turizm tesisleri, alışveriş merkezleri, fabrikalar ya da sanayi tesisleri gibi büyük işletmeler de elektrik enerjisi için güneş enerjisi sistemlerinden yararlanır. Bu şekilde yıllık elektrik giderleri üzerinden ciddi oranlarda tasarruf sağlayarak işletme masraflarını düşürür.
Konutlar
Konutların çatıları üzerine yerleştirilen güneş paneli ile evlerin enerji ihtiyacının karşılanması mümkündür. Evlerde üretilen enerjinin direkt kullanılması, daha sonra değerlendirilmek üzere bataryalarda depolanması ya da fazla enerjinin elektrik şebekesine aktarılması mümkündür.
Kamu Kurumları
Üniversiteler, hastaneler, bakanlıklar, askeri tesisler ve okullar başta olmak üzere pek çok kamu kuruluşunda güneş panellerinden yararlanılarak güneş enerjisi elde edilir. Güneş enerjisi sistemlerinin yerleştirildiği kamu kurumlarında elektrik enerjisi ihtiyacının giderilmesinde güneş enerjisinden yararlanılır.
Tarım
Tarımsal uygulamaların neredeyse her adımında enerjiye ihtiyaç duyulur. Aydınlatma, sulama, paketleme gibi pek çok aşamada elektrik enerjisi kullanılır. Damla sulama, yağmurlama, yüzey sulama, mikro sulama gibi sistemlerde güneş enerjisinden yararlanılarak sulama işlemlerinin gerçekleştirilmesi mümkündür. Seraların ısıtılmasında, soğuk hava depolarında ürünlerin muhafaza edilmesinde, ambalajlama paketleme işlemlerinde de güneş enerjisi tarım ile uğraşanlara çok daha ekonomik çözümler sunar.
Güneş Enerjisi Sistem Tipleri Nelerdir?
Güneş enerjisi sistemleri farklı modeller halinde çalışır. Her biri farklı çalışma prensibine sahip olan bu modelleri On-Grid ve Off-Grid sistem olarak iki grupta toplamak mümkündür:
On-Grid Sistem (Şebekeye Bağlı Sistem)
On-Grid sistem elektriğin üretildiği yerde tüketilmesi, tüketilmeyen fazla elektriğin ise şebekeye verilmesi yoluyla çalışır. Bu modelde güneş panelleri vasıtasıyla gündüz elde edilen enerji harcanır, gece güneşin olmadığı süre boyunca şebeke desteği ile elektrik gereksinimi karşılanır.
Off-Grid Sistem (Şebekeye Bağlı Olmayan Akülü Sistem)
Off-Grid sistemde şebeke ile bağlantı söz konusu değildir. Şebeke elektriğine bağlı olunmadığı için enerji lityum bataryalarda ya da akülerde depolanır. Off-Grid modelin en sık kullanıldığı alanlar şebeke elektriğinin olmadığı yayla evler, bağ evleri, yatlar, dağ evleri, karavanlar gibi alanlar için oldukça avantajlıdır.
Güneş Panellerinin Verimliliğini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Güneş enerjisi her ne kadar temiz ve sürdürülebilir enerji sunsa da bu enerjiyi elde etmek için kurulan güneş panellerinin maksimum verimi sağlayacak koşullara sahip olması gerekir. Güneş panellerinin verimliliğini etkileyen bazı unsurlar bulunur. Bunları kısaca şöyle sıralamak mümkündür:
• Güneş enerjisi yatırımının yapılacağı bölgenin güneş enerjisi potansiyeli, güneş panellerinin verimliliğini etkileyen en önemli unsurlar arasında yer alır. Yıllık enerji potansiyelinin >1100 kWh/(m2 .yıl) olması beklenir.
• Güneş panellerinin verimini etkileyen bir diğer kriter hava sıcaklığıdır. Güneş panelinin verimliliği ortalama olarak her 5 derecede %1 etkilenir. Bu, etkili bir üretim için oldukça önemli bir değerdir. Yüksek verimlilik için ideal hava sıcaklığı 25 derece olmalıdır.
• Arazi koşulları da güneş panellerinin verimliliğinde etkilidir. Yerleşim yerleri, tarıma elverişli alanlar, doğal afet riski bulunan yerler ve bitki örtüsünün yoğun olduğu alanlar güneş panellerinin verimliliği açısından uygun değildir.
• Panel verimliliğinde enerji izleme sistemleri ile enerji takibi yapılması önem taşır. Elde edilecek enerjinin arttırılması için güneş ışınlarının olabildiğince dik gelmesi gerekir. Güneş ışınlarının dik geldiği zamanların takibinin yapılması amacıyla bu sistemlerden yararlanılır. Böylece güneş enerjisi veriminin %30’dan %50’ye kadar artırılması mümkün hale gelir.
Güneş Enerjisinde Depolama Çözümlerinin Önemi
Güneş enerjisinin üretimi ve kullanımında depolama oldukça önemli bir yere sahiptir. Depolama sayesinde üretilen enerjinin depolanarak daha sonra kullanıma hazır hale gelmesi mümkün olur. Depolama sistemleri volan, akü ya da pompalanan hidro sistemlerden meydana gelebilir. Depolama çözümleri güneş enerjisinin az olduğu bulutlu günlerde ve gece saatlerinde avantaj sağlar. Bunun yanı sıra şebekeye bağlı elektrik kesintilerinde ya da şebeke ile bağlantısının olmadığı yerlerde de depolama alternatifleri kullanıcılara etkin çözüm sunar. Üstelik bataryalar hava koşullarından etkilenmez ve bakım gerektirmez.
KAYNAKÇA:
1- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1284929
2- https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/09677e0899d72e8_ek(1).pdf
3- https://yenader.org/tr_tr/gunes-enerjisi-nedir/
4- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/328805
6-https://gzt.adu.edu.tr/haber/sinirsiz-yenilenebilir-cevre-dostu-kaynak-gunes-enerjisi-
Siz de doğal ve sürdürülebilir güneş enerjisi ile elektrik ihtiyacınızı karşılamak ya da güneş enerjisi ile ilgili daha detaylı bilgi almak istiyorsanız Aydem Plus yanınızda!
Fikirlerinizi önemsiyoruz. Güneş enerjisinden yararlanılabileceğini düşündüğünüz başka alanlar var mı? Güneş enerjisinin geleceğini ve sürdürülebilir kaynakların önemini anlatmak için neler yapılabilir? Yorumlarınızı ve önerilerinizi bekliyoruz.
Yorum Yap