Geri Dönüşüm Sanatı: Atıkları Değerlendirerek Dünyamızı Koruma

Tüketim alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte dünya, her geçen gün artan bir atık yüküyle karşı karşıya. Ancak çözüm de hemen yanı başımızda: Geri dönüşüm! Atıkları değerlendirerek, onlara yeni anlamlar yüklemek, sadece doğamızı korumakla kalmıyor, aynı zamanda bir sanat eserine dönüşmelerine de olanak sağlıyor. Yani evdeki atıklarınızı değerlendirerek, yaratıcılığınızı kullanıp gerçek sanat eserleri yaratabilirsiniz. Geri dönüşüm sanatı, kullanım ömrü dolmuş ve atık haline gelmiş materyallere yeni bir amaç kazandırarak, dünyamızı kurtarmak ve aynı zamanda kendinizi ifade etmek için harika bir yoldur.

Eğer geri dönüşüm sanatına ilgi duyuyor ve nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız, bu yazı size ilham verebilir. Haydi, gelin birlikte atıkları sanata dönüştürelim! Daha fazlasını öğrenmek için yazımızın devamını okuyun!

Geri Dönüşüm Sanatı Nedir? 

Geri dönüşüm sanatı, atıkların sanatsal özelliklere sahip olacak şekilde yeniden değerlendirilmesidir. Böylece kimilerinin çöp olarak nitelediği şeyleri hazineye çevirmek mümkün olur. Plastiğin kullanımının 1920'lerden itibaren artması ve yaygınlaşması, geri dönüştürülmesi zor olan plastik atıkların farklı bir şekilde değerlendirilmesi için çözümler aranmasına yol açmıştır. Naum Gabo ve Alberto Burri gibi sanatçılar, plastiği sanat eserlerinde kullanarak farkındalık yaratmaya çalışmışlardır. Doğa severlerin de desteklediği bu akım çevreye verilen zararları minimum seviyeye düşürmek için de ideal bir çözüm olarak öne çıkmaktadır.

Kalabalık kentlerde evsel ve endüstriyel atıkların birikmesi sonucu oluşan çöp yığınları hem insana hem de çevreye büyük zarar vermektedir. Bu duruma çözüm üretme arayışında olan insanlara yeni bir bakış açısı sunan geri dönüşüm sanatı, sanatın gücüyle bilinçlenme sağlayabilir. Aynı zamanda atıkların dönüşümü doğanın dengesi açısından da önemlidir. Tüm bunlara ek olarak ortaya çıkan sanat eserleri kamusal alanda sergilendiğinde doğaya olumlu bir katkı sağlamayı amaç edinen sürdürülebilir sanat kavramını da desteklemektedir. 

Geri Dönüşüm Sanatının Amacı Nedir? 

Geri dönüşüm sanatının ilk amacı insanlarda farkındalık yaratmaktır. Bununla birlikte, tüketimin azaltılması ve atıkların değerlendirilmesi için geri dönüştürülmüş malzemelerden yardım alınabilir. Gezegenimize karşı olan sorumlulukların bilincine varmak için de bu tür sanatsal faaliyetler kullanılabilmektedir. Doğal kaynakların bir gün tükenebileceği gerçeğini önemseyerek davranmak karbon ayak izini azaltma, atıkları dönüştürme gibi yeni nesil çözümlerle gerçekleştirilebilir.

Sanatsal akımlara ve tekniklere bağlı kalmadan atıkları ham madde olarak kullanarak yeni bir eser yaratmak sanatçılara özgürlük tanımaktadır. Kamusal alanda sergilenen eserler halkın farklı kesimlerine ulaşmayı sağlayarak, geniş kitlelerin bilinçlenmesine destek olmaktadır. Atık denilen malzemelere yeni bir anlam veren bu sanat akımının amacı, dönüşüme katkı vererek dünyanın daha yaşanabilir bir yer hâline gelmesine yardım etmektir.

Bireysel Olarak Geri Dönüşüm Sanatına Nasıl Katkı Sağlanabilir?

Atık Malzemelerle Nasıl Sanat Yapılır? 

Geri Dönüşüm Sanatında Kullanılabilecek Atık Türleri Nelerdir?

Geri dönüşüm atıkları sanat alanında ünlü ressamların tercih ettiği bir akım haline gelmiştir. Picasso’nun “Bambu Sandalyeli Natürmort” ve Branque’nin “Oyun Kağıtları ile Natürmort” çalışmaları, atık nesnelerin kullanıldığı ilk eserler olmuştur. Sanatçıların kullandığı atık türleri arasında; fotoğraf, gazete, yazılı metin parçaları, ahşap dokulu muşamba ve oyun kağıtları yer almıştır. Bunlara ek olarak kullanılabilecek atık türleri; fermuar, düğme, elektronik kartlar, bilgisayar parçaları, kaset, devre, ahşap, demir, bakır vb. malzemeler, cam, porselen, çatal, kaşık, bıçak, ambalaj ürünleri sayılabilir. Sanatçının eserini tasarlarken değerlendirmeye uygun gördüğü her türlü atık geri dönüşüm sanatını gerçekleştirmek için kullanılabilmektedir.

Geri Dönüşüm Sanatında Ne Gibi Teknikler Kullanılır?

Geri dönüşüm sanatı teknikleri yapım şekillerine göre isimlendirilmektedir. Bu sanat akımında tercih edilen teknikler; kolaj, asamblaj, montaj ve dekolaj olarak sıralanıyor. Teknikleri kısaca şu şekilde açıklamak mümkündür;

Kolaj: Başta kâğıt türevleri olmak üzere farklı malzemelerin resim yapmak amacıyla kullanılması tekniğidir. Fotoğraf parçasından ambalaj kağıdına kadar çeşitli görsellerin bir arada olmasını sağlayan bu teknikte, yapıştırılarak birleştirilen malzemeler eşsiz bir resim hâline dönüşmektedir. 

Asamblaj: Birleştirme sanatı olarak da ifade edilebilen asamblaj tekniğinde çeşitli ürünlerin bir araya getirilmesiyle üç boyutlu bir eser oluşmaktadır. Sanatçıları özgür bırakan bu teknikte hayal gücüyle sınırlı olarak her türlü eser tasarımı yapılabiliyor.

Montaj: Birbirinden ilgisiz parçaların monte edilmesiyle yeni bir gerçeklik olgusu yaratılır. Montaj tekniği sayesinde akla gelebilecek tüm atıklar birleştirilerek her türlü sıradan nesne ile heykel malzemesi elde edilebilmektedir.

Dekolaj: Kolaj tekniğinin bir üst seviyesi olarak adlandırılan bu yöntemde, kat kat yapıştırılan malzemeler arasından istenen parçaları sıyrılarak ortaya çıkan eserdeki boşluklarla yeni bir sanatsal gerçekliğin doğması sağlanıyor.

Geri Dönüşüm Sanatının Temsilcileri Kimlerdir?

Atıkların çoğalmasıyla geri dönüşüm sanatının yaygınlaşması birbirine paralellik göstermektedir. Ambalajlı, kutulu ve plastik ürünlerin hayatımıza daha fazla girmeye başlaması atıkların artmasına sebep olmaktadır. Çevre bilincini geliştirmek ve doğaya verilen zararı gözler önüne sermek için geri dönüşüm sanatının gelişmesiyle pek çok sanatçı ortaya çıkmıştır ve geri dönüşüm sanatının temsilcileri hem yurt dışında hem de yurt içinde yaptıkları eserlerle ilgi görmektedirler.

Lin Evola Smidt: Eritilmiş metal atıklarla dünya barışını ve silahsızlanmayı sağlamak için eserler yapmaya devam etmektedir.

Michelle Reader: Evsel ve endüstriyel atıkları kullanarak yaptığı heykellerle öne çıkmaktadır. 

Ptolemy Elrington: Park yeri, yol kenarında bulduğu eski jantlarla yeni eserler oluşturmaktadır.

Wim Delvoye: Kullanılmış lastikleri değerlendirerek dünyanın eşsizliğini göstermeyi amaçlayan bir sanatçı olarak yeni eserlere imza atmaktadır.

Mervan Altınorak: Geri dönüşüm sanatının ülkemizdeki temsilcisi olarak bilinen Altınorak, metal ve plastik atıkları değerlendirerek 50’yi aşkın heykele imza atmıştır. Hurda ve atık malzemeleri deniz kıyısı başta olmak üzere pek çok farklı yerden temin ettiğini belirten sanatçı, çevre hassasiyetinin artması için uğraş vermeye devam etmektedir.

İhsan Bal: Hurdacılar sitesi ve çöp toplama alanlarında bulunan atıkları heykele dönüştüren sanatçı, eserlerini, çevre kirliliğinin önüne geçmeye teşvik etmek amacıyla tasarladığını söylemektedir.

Geri Dönüşüm Sanatının Çevresel Etkileri Nelerdir?

Bireysel adımlara ek olarak kurumsal düzeyde alınabilecek önlemlerle çevresel etkileri pozitif yöne çevirebiliriz. Uluslararası Yenilebilir Enerji Sertifikası olarak bilinen I-REC sertifikası, elektriğin yenilebilir enerji kaynaklarından üretildiğini gösteren bir belgedir. İşletmenizi kurumsal sürdürülebilirlik standartlarına ulaştıran bu belge sayesinde karbon ayak izi hedeflerinize ulaşmanız daha kolay olmaktadır.

Aydem Plus olarak, geri dönüşüm farkındalığının oluşmasını ve geri dönüşüm sanatının etkilerini önemsiyoruz. Enerji tasarrufu yöntemleri ve sürdürülebilir kaynakların kullanımıyla yeni nesillere daha uygun koşullar bırakabileceğimizin farkındayız. Sizler de bu konuda bir adım atmak için önce evlerinizde sonra çalıştığınız yerlerde geri dönüşüm konusunda küçük projeler yapabilirsiniz. Plastik şişe, kapak ve kağıtlarla etkinlik hazırlayarak geri dönüşüm sanatına katkıda bulunabilecek eserler meydana getirebilirsiniz.